محمود حاج‌زمان
رو، رو، رو، رو، رو، ایست؛
رو، رو، رو، رو، رو، ایست.
این ضرب‌آهنگ ثابت «برج قدرت» (Power Tower) است. دستگاهی که گروه خاصی از ورزشکاران را تحت تمرین‌های شدید تناسب اندام قرار می‌دهد. هر دور کار با دستگاه با یک‌دو سرعت عمودی روی دیواره‌ای صاف شروع می‌شود، پیش از آنکه ضربه دستگاه آنها را سکندری‌خوران دوباره به سمت پایین پرتاب کند. ساعت‌ها، یکی پس از دیگری می‌گذرند و صدها ورزشکار این تمرین‌ها را از سر می‌گذرانند و در کمال شگفتی، نتیجه کارشان را هم می‌بینند: قلب‌های قوی‌تر، صعود سریع‌تر، استقامت بیشتر و سوخت‌وساز بدنی هماهنگ با مقاومت در برابر فشار روانی. خب، راستش برای حشره کوچکی که معمولاً وسط میوه‌های آبدار پیدا می‌کنید، چندان هم نتیجه بدی نیست.
وقتی به تمرین‌های بدنسازی و تناسب‌اندام فکر می‌کنید، مگس‌های میوه اولین تصویری نیست که به ذهنتان خطور می‌کند، اما آنها دریچه‌ای شگفت‌آور به روی زیست‌شناسی ورزش برای دانشمندان گشوده‌اند. آنها حتی عجیب‌ترین بی‌مهرگانی هم نیستند که پایشان به باشگاه‌های ورزشی باز شده است. مدال عجیب‌ترین جاندار به کرم نماتد کوچکی به نام «کرم الگانس» (Caenorhabditis elegans) تعلق می‌گیرد؛ جانداری که بدن شفافش به دانشمندان اجازه می‌دهد نتایج فیزیکی فعالیت بدنی را به صورت دقیق مشاهده کنند.
اما در این میان مشکلی وجود دارد. شما نمی‌توانید این موجودات را همین‌طور جلوی دوربین فیلم‌برداری یا پنجره مشاهده‌ای خودتان رها کنید و از آنها بخواهید تا سر حد مرگ عرق بریزند. پس چطور می‌توان مگس میوه را وادار کرد روی زمین شیرجه بزند و 20 شنای سوئدی برود یا کرمی را تشویق کرد در مسابقه ماراتن شرکت کند؟ همانند هر مربی اختصاصی خوب و کاربلد، باید انگیزه‌های شاگردتان را عمیقا درک کنید و تمرین‌های خود را متناسب با آن طراحی کنید. اینجاست که برج قدرت وارد میدان می‌شود؛ همراه با تردمیل‌های لیزری، استخرهای برقی و سایر تجهیزات ورزشی غیرمعمول. البته تنها بی‌مهرگان هم نیستند که از آن سود می‌برند. این پژوهش‌های طاقت‌فرسا همچنین بینش منحصر به فردی را در مورد تأثیر ورزش بر سلامتی و پیری انسان برای دانشمندان فراهم می‌آورند.
ادامه این مطلب را میتوانید را شماره 690 (فروردین 1400) مجله دانشمند بخوانید
