سینتیا باغومیان سنگبارانی
با گذشت بیش از 50 سال از فرود اولین سفینه فضایی سرنشیندار (آپولو 11 در ژوئیه 1969) در ماه تاکنون تنها 12 انسان بر سطح کره ماه قدم گذاشتهاند و از آن میان تنها 4 فضانورد (تا تاریخ 12 سپتامبر 2020) هنوز در قید حیات هستند. تمام این دسته از سفرها به کره ماه در طی سالهای 1969 تا 1972 و در طی برنامه فضایی آپولو اتفاق افتاده است. نیل آرمسترانگ و باز آلدرین طی مأموریت فضایی آپولو 11 در سال 1969، مقداری (22 کیلوگرم) از خاک و سنگهای ماه را به زمین آوردند. پس از آخرین نمونهبرداری از ماه توسط لونا 24 (یک فضاپیمای بدون سرنشین شوروی سابق که در سال 1976 برای نمونهبرداری از خاک ماه به فضا ارسال شده بود)، کاوشگر چانگ ای 5 در 23 نوامبر 2020، در راستای برنامه کاوش ماه کشور چین از مرکز فضایی ونچانگ در استان هاینان به مأموریت فضایی فرستاده شد تا مقداری از خاک ماه را به زمین بیاورد. این کاوشگر در تاریخ 1 دسامبر 2020 روی ماه فرود آمد و در تاریخ 16 دسامبر 2020 همراه 1731 گرم از خاک ماه به زمین برگشت. به این ترتیب چین پس از ایالات متحده و شوروی سابق سومین کشوری است که از کره ماه به زمین نمونه میآورد. با بررسی این نمونهها میتوان به اطلاعاتی در مورد تاریخچه ماه، منظومه شمسی و همچنین خصوصیات ساختارهای فرازمینی دست یافت.