حمید اصغری
آسمان شب تنها پنجره زمین به جهان ناشناخته‌هاست. از دیرباز سفر به این جهان ناشناخته یک رؤیا بوده است، اما امروزه دانشمندان به فضا سفر می‌کنند و از بالا به تماشای سیاره گرد و آبی رنگ خود می‌نشینند. البته سفر به فضا و گردش در منظومه شمسی هنوز هم برای توده مردم یک رؤیاست؛ لذا با وجود آنکه ناسا مدت‌هاست برای سفرهای فضایی برنامه‌ریزی می‌کند، کنجکاوی و اشتیاق بشر باعث شده است تا در دو دهه اخیر شرکت‌های خصوصی بسیاری با این هدف پیش قدم شوند. در این بین به جرأت می‌توان گفت مجموعه اسپیس ایکس بزرگترین آن‌هاست، به گونه‌ای که در ماه گذشته چهار فضانورد را به ایستگاه بینالمللی فضایی فرستاده است. اسپیس ایکس یک شرکت تولیدکننده محصولات صنایع هوافضایی تجاری در آمریکاست و به عنوان اولین شرکت خصوصی سازنده موشک با سوخت مایع، اولین شرکت خصوصی در حوزه پرتاب و چرخش و بازیابی یک فضاپیما، اولین شرکت خصوصی ارسال کننده فضاپیما به ایستگاه فضایی، اولین اجراکننده پرواز و فرود عمودی یک موشک مداری، اولین استفاده‌کننده مجدد از موشک مداری، و به عنوان اولین شرکت خصوصی که فضانوردان را به ایستگاه بینالمللی فضایی فرستاده است شناخته می‌شود. در این گزارش قصد داریم با این مجموعه بزرگ به رهبری بنیانگذار خلاق آن ایلان ماسک آشنا شویم.
ایلان ماسک، دانشجوی انصرافی دانشگاه استنفورد
ایلان ماسک از یک مادر کانادایی و یک پدر مهندس، در سال 1971 در پرتوریای آفریقای جنوبی متولد شد. او با اشتیاق زیادی به مطالعه، فناوری و رایانه بزرگ شد. قبل از سال‌های نوجوانی، ایلان ماسک علاقه‌مند به برنامه‌نویسی نرم‌افزارهای کامپیوتری بود. او در مصاحبه‌ها گفته است که این علاقه‌ها به ویژه زمانی که در مدرسه مورد آزار و اذیت هم سن و سالانش قرار می‌گرفت، در او اهمیت پیدا کرد. برادرش درباره او می‌گوید: «او یک پسر با جاه‌طلبی نامحدود است. این یک نوع بلندپروازی نیست. ذهن او فقط باید مرتباً برآورده شود و بنابراین مشکلاتی که او با آن روبه‌رو می‌شود باید با گذشت زمان پیچیده‌تر و بیشتر شود تا او را علاقه‌مند کند». تحصیلات ایلان ماسک در رشته‌های فیزیک و اقتصاد از دانشگاه پنسیلوانیا راه را برای ادامه تحصیل در دانشگاه استنفورد هموار کرد، اما ایلان ماسک قبل از گرفتن مدرک آنجا را ترک کرد؛ علت این کار غلبه ایده‌های تجاری و بلندپروازانه بر ذهن او بود.
اسپیس ایکس، سومین کسب و کار ایلان ماسک
اولین شغل مهم ایلان ماسک یک راهنمای آنلاین بود که در سال 1995 تأسیس شد. سپس او در سال 1999 شرکت آنلاین خدمات مالی را بنیان‌گذاری کرد که پس از یک سری ادغام و انتقال، به PayPal معروف شد. هنگامی که این شرکت در سال 2002 توسط eBay خریداری شد، ماسک از درآمد حاصل از این معامله خود را برای سرمایه‌گذاری در رؤیای دیرین خود یعنی راه‌اندازی Space Exploration Technologies یا SpaceX آماده کرد. رؤیای او ساخت یک موشک قابل اطمینان و نسبتاً ارزان بود که بتواند بارها به فضا برود و مجدد قابل استفاده باشد. ماسک برای تحقق این هدف خود تلاش کرد موشک‌های بالستیک نوسازی شده روسی را خریداری کند. با وجود این، آن‌ها بسیار گران بودند و کار با مقامات روسی نیز دشوار بود. در یکی از جلسات با مقامات روسی یك موشك به قیمت 8 میلیون دلار به او پیشنهاد شد که این قیمت از نظر او بسیار گران بود و باعث شد تا ایلان ماسک جلسه را ترک کند. او بعد از آن تصمیم گرفت تا موشک‌های مقرون به صرفه مورد نیاز خود را بسازد. وی این کار به جای ساخت یک وسیله پرتاب پیچیده، که می‌توانست این شرکت را ورشکسته کند، با ساخت کوچکترین موشک مداری آغاز کرد.
ایلان ماسک می‌دانست که در حال ورود به یک صنعت پر خطر است. او در مصاحبه‌ای گفت: «در آغاز، من حتی به دوستانم اجازه نمی‌دادم سرمایه‌گذاری کنند، زیرا می‌دانستم ممکن است همه پول خود را از دست بدهند! بنابراین فکر کردم اگر قرار است پولی از دست برود، بهتر است پول خودم را از دست بدهم!». در مارس ۲۰۰۶، او ۱۰۰ میلیون دلار از دارایی خود را روی شرکت سرمایه‌گذاری کرد.
اسپیس ایکس، مجموعه‌ای فعال و قابل اعتماد برای ناسا
همکاری‌های او با ناسا از اوت 2006 آغاز شد. در طول سال‌ها او بارها اشاره کرده بود که ناسا SpaceX را نجات داده است. دو روز قبل از کریسمس 2008، ناسا اعلام کرد که با اسپیس ایکس در قراردادی 6/1 میلیارد دلاری برای انتقال تجهیزات به ایستگاه فضایی بینالمللی به توافق رسیده است. علاوه بر آن در سپتامبر همین سال، فالکن ۱ پس از چهارمین تلاش، بالاخره موفق به رسیدن به مدار شد و تبدیل به نخستین موشک با سرمایه خصوصی و سوخت مایع شد که قادر به انجام این کار شده بود. در ژوئن ۲۰۱۰ نیز موشک فالکن ۹ در نخستین تلاشش موفق به رسیدن به مدار شد. در ۳۰ می ۲۰۲۰ فضاپیمای کرو دراگون دمو ۲ به فضا پرتاب شد و برای نخستین بار دو فضانورد ناسا با یک فضاپیمای خصوصی راهی مدار زمین شدند. همچنین در نوامبر 2020 ناسا برای بار دوم با استفاده از فضاپیمایی که اسپیس‌ایکس آن را ساخته بود، چهار فضانورد را به سوی ایستگاه بینالمللی فضایی فرستاد.
چشم‌اندازهای اسپیس ایکس برای آینده
در کنگره بینالمللی فضانوردی 2016، ایلان ماسک از برنامه خود برای ساخت سفینه‌های فضایی بزرگ برای رسیدن به مریخ خبر داد. ایلان ماسک قصد داشت با استفاده از موشک استارشیپ، حداقل دو فضاپیمای باری بدون سرنشین را در سال 2022 به مریخ بفرستد تا اولین مأموریت‌ها برای جستجوی منابع آب و ساخت نیروگاه انجام شود. ماسک همچنین قصد داشت در سال 2024 چهار سفینه دیگر را برای فرود اولین انسان‌ها به مریخ به پرواز درآورد. هر چند ممکن است این اهداف با تأخیر روبه‌رو شوند.
اسپیس ایکس، چگونه به اسپیس ایکس تبدیل شد؟!
بعد از آشنایی با مجموعه اسپس ایکس ممکن است این سؤال برای مخاطب ایجاد شود که چگونه یک مجموعه خصوصی در کمتر از 20 سال به اندازه‌ای پیشرفت کرده است که به یکی از مدعیان فتح مریخ تبدیل شده است؟! پاسخ ساده است! همکاری، همفکری و همدلی، با حضور یک مدیر خلاق و با انگیزه! ایلان ماسک به عنوان مهندس ارشد همواره در هسته پروژه‌های تحقیقاتی قرار دارد، از تجربه دانشمندان بازنشسته استفاده می‌کند و گروه بزرگی از جوانان با استعداد و علاقه‌مند را گرد آورده است. در این بین حمایت مجموعه‌های بزرگ دولتی مانند ناسا نیز نقش به سزایی در رشد و توسعه اسپیس ایکس داشته است. در واقع ناسا نه تنها با این مجموعه رقابت نکرد، بلکه بارها فرصت‌های طلایی در اختیار آن قرار داد تا با پیشرفت آن، شاهد توسعه علوم فضایی و گسترش قلمرو فضایی بشر باشد.
انتهای پیام/
